czy szkola uczy kreatywnosci (2)

Kreatywność to jedna z najbardziej pożądanych cech w dzisiejszym świecie. W pracy, w życiu codziennym, w sztuce – wszędzie szukamy rozwiązań, które wykraczają poza schematy. Jednak czy system edukacji, który ma nas przygotować do życia, rzeczywiście wspiera rozwój twórczego myślenia? Wielu rodziców, nauczycieli, a także uczniów zastanawia się, czy szkoła uczy kreatywności, czy raczej tłumi ją na rzecz powielania utartych schematów. Ten artykuł spróbuje przybliżyć ten problem i pokazać, jak samodzielnie rozwijać twórcze myślenie.

Szkoła a kreatywność – dwie strony medalu

System edukacji od lat jest tematem gorących dyskusji. Z jednej strony, szkoła zapewnia podstawowe narzędzia, takie jak czytanie, pisanie czy liczenie, które są niezbędne w życiu. Z drugiej strony, jej struktura opiera się na powtarzalności, hierarchii i ocenianiu według sztywnych kryteriów. Według badania przeprowadzonego przez organizację Adobe w 2016 roku aż 78% nauczycieli uważa, że system edukacji zbyt mało uwagi poświęca kreatywności, a 69% pracodawców twierdzi, że absolwenci szkół nie są wystarczająco twórczy, by sprostać wymaganiom rynku pracy.

Jednym z głównych problemów jest brak przestrzeni na eksperymentowanie i popełnianie błędów. System oceniania wymaga poprawnych odpowiedzi, co zniechęca uczniów do podejmowania ryzyka. Dzieci, które próbują myśleć „poza schematem”, często spotykają się z niezrozumieniem lub nawet krytyką. To sprawia, że z czasem ich kreatywność zostaje stłumiona na rzecz dostosowania się do wymogów.

Nie można jednak całkowicie demonizować szkoły. W wielu krajach, zwłaszcza w Finlandii czy Danii, wprowadzono innowacyjne programy edukacyjne, które stawiają na kreatywność i współpracę. Nawet w Polsce pojawiają się inicjatywy, takie jak szkoły demokratyczne czy Montessori, które promują podejście oparte na indywidualnych potrzebach dziecka. Niestety, są to wyjątki, a większość uczniów nadal funkcjonuje w systemie opartym na rywalizacji i powielaniu wzorców.

czy szkola uczy kreatywnosci (3)

Jak samodzielnie rozwijać kreatywność?

Choć system edukacji ma swoje ograniczenia, rozwijanie kreatywności nie musi kończyć się w szkolnej ławce. Istnieje wiele sposobów na to, by pobudzać twórcze myślenie, zarówno u dzieci, jak i dorosłych. Ważne jest jednak, by podejść do tego z otwartością i cierpliwością.

Stawiaj pytania, a nie tylko szukaj odpowiedzi

Jednym z najważniejszych kroków do rozwijania kreatywności jest nauka zadawania pytań. Dlaczego? Jak? Co, jeśli? To pytania, które pobudzają wyobraźnię i otwierają drzwi do nowych rozwiązań. Warto zachęcać dzieci do zastanawiania się nad światem w sposób krytyczny i dociekliwy. Na przykład zamiast pytać: „Jakie jest rozwiązanie tego zadania?”, spróbuj zapytać: „Czy można to rozwiązać na kilka sposobów?”.

Dorośli również powinni stawiać pytania. W pracy, w domu, w relacjach – zastanawianie się nad alternatywnymi rozwiązaniami może prowadzić do ciekawych pomysłów. Warto prowadzić notatnik, w którym zapisujemy swoje przemyślenia. Z czasem te małe kroki mogą przerodzić się w wielkie idee.

Ćwicz mózg jak mięsień

Kreatywność, podobnie jak kondycja fizyczna, wymaga regularnych ćwiczeń. Codzienne zadania, takie jak rozwiązywanie łamigłówek, rysowanie czy pisanie krótkich historii, mogą pomóc w rozwijaniu twórczego myślenia. Warto też wypróbować techniki takie jak mapowanie myśli (mind mapping), które pomagają wizualizować pomysły i szukać między nimi powiązań.

Nie zapominajmy o sztuce i kulturze. Obcowanie z muzyką, filmem, literaturą czy teatrem rozwija wyobraźnię i inspiruje do nowych działań. Jeśli brakuje Ci pomysłów, sięgnij po książkę, która przedstawia nieznane światy, albo spróbuj nauczyć się gry na instrumencie. Każda forma ekspresji artystycznej wpływa pozytywnie na kreatywność.

Wprowadź chaos do codzienności

Choć może to brzmieć paradoksalnie, pewna dawka chaosu w życiu codziennym może być zbawienna dla kreatywności. Rutyna, choć daje poczucie bezpieczeństwa, często ogranicza naszą wyobraźnię. Spróbuj zmienić swoje nawyki – zrób coś, czego nigdy wcześniej nie robiłeś, poznaj nowych ludzi, odwiedź nieznane miejsce.

Eksperymentowanie z różnymi aktywnościami, takimi jak gotowanie nowych potraw, nauka nowego języka czy udział w warsztatach, otwiera umysł na nowe perspektywy. Im bardziej różnorodne doświadczenia, tym większa szansa na to, że znajdziesz inspirację do twórczych działań.

Ucz się od dzieci

Dzieci są naturalnie kreatywne. Ich umysły nie są jeszcze ograniczone przez schematy i przekonania, które z czasem przyjmujemy jako oczywistości. Obserwując dzieci, możemy nauczyć się, jak patrzeć na świat z większą ciekawością i otwartością. Zadaj sobie pytanie: „Co by zrobiło dziecko w tej sytuacji?” Często odpowiedź może być zaskakująco twórcza.

Uwolnij się od strachu przed oceną

Jednym z największych wrogów kreatywności jest strach przed porażką. Wielu z nas unika nowych wyzwań, bo boi się, że nie sprosta oczekiwaniom. Tymczasem błędy są nieodłączną częścią procesu twórczego. Albert Einstein powiedział kiedyś, że „kreatywność to inteligencja bawiąca się”. Zamiast obawiać się niepowodzenia, spróbuj traktować każdy błąd jako lekcję.

Dobrym ćwiczeniem jest prowadzenie „dziennika porażek”, w którym zapisujesz wszystkie nieudane próby, ale także to, czego się z nich nauczyłeś. Z czasem zauważysz, że każda porażka prowadzi Cię o krok dalej.

czy szkola uczy kreatywnosci (1)

Daj sobie czas na nudę

Współczesny świat pełen jest bodźców. Telefony, media społecznościowe, telewizja – wszystko to sprawia, że rzadko mamy czas na nudę. A przecież to właśnie w chwilach nicnierobienia nasz mózg ma szansę tworzyć najciekawsze pomysły. Spróbuj wyłączyć telefon na godzinę dziennie i po prostu pozwól sobie na wolny czas. Może to być spacer, medytacja albo chwila ciszy z filiżanką herbaty. Te momenty mogą stać się źródłem nowych inspiracji.